Η τιμή και η αξιοπρέπεια του πολεμιστή: Patric Leagh Fermor

Η τιμή και η αξιοπρέπεια του πολεμιστή: Patric Leagh Fermor

11/2/1915 - 10/6/2011


Όταν η περιπέτεια και η περιήγηση ανάγεται σε υπέρτατη αρχή και αξία, συνδυασμένη όμως με μια ευρεία πνευματική βάση, τότε σίγουρα βρισκόμαστε στα χνάρια του Patric Leagh Fermor.

Διαβάζοντας γι αυτόν σε παιδική ηλικία, μελετώντας πολύ αργότερα την ιστορία του β΄ παγκοσμίου πολέμου και συνομιλώντας μαζί του στη Μάνη, δεν μου προξένησε καμία έκπληξη ο χαρακτηρισμός του BBC για την πορεία του, σαν «μια συνάντηση του Indiana Jones και του Graham Greene[1]» και δε δυσκολεύεσαι να δεις το γιατί, μιας και τελικά η σύνοψη και μόνο της βιογραφίας του μοιάζει με το μεγαλύτερο ταξίδι όλων: εκείνο που διασχίζει ολόκληρο τον 20ο αιώνα με συμμετοχή στον β΄ παγκόσμιο πόλεμο.


Ας γνωρίσουμε τι είπε στην δημοσιογράφο Αμαλία Νεγρεπόντη[2]:


«Από μικρό παιδί ήμουν αποφασισμένος να γίνω συγγραφέας· ήταν το μόνο βέβαιο αυτό», θυμάται, για τους φίλους του. «Και αφενός γι' αυτόν τον λόγο - για να συλλέξω εμπειρίες, να γνωρίσω διαφορετικούς ανθρώπους και πράγματα - και αφετέρου επειδή με το σχολείο και το ακαδημαϊκό σύστημα εν γένει δεν τα πήγαινα καλά, ξεκίνησα, όταν ήμουν 18 χρόνων, ένα ταξίδι με προορισμό την Κωνσταντινούπολη το οποίο έμελλε να με σημαδέψει και να μου καθoρίσει τη ζωή».


Ο Patric Leagh Fermor γεννήθηκε το 1915 από γονείς αγγλικής και ιρλανδικής καταγωγής. Ξεφεύγοντας από τα κοινωνικά κατεστημένα και την ασφάλεια των τίτλων της οικογενείας[3] του, το Δεκέμβριο του 1933 ξεκίνησε το Μεγάλο Ταξίδι, με ελάχιστα χρήματα για εφόδια. Από το Hook της Ολλανδίας διέσχισε τη Γερμανία του Hitler, πέρασε από την Τρανσυλβανία, έφτασε μέχρι την Κωνσταντινούπολη (την οποία, να σημειωθεί, πολύ συνειδητά αποκαλούσε έτσι ακριβώς, κι όχι Istanbul), σε ένα ταξίδι μέσα από μια ήπειρο που έβραζε, στο χείλος κοσμογονικής αλλαγής. Οι αναμνήσεις του, οι εμπειρίες του, τα μαθήματα ζωής που πήρε από αυτό το ταξίδια διάρκειας ενός έτους, όλα αυτά θέλησε να τα καταγράψει σε βιβλία…



Ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε ηλικία 18 ετών, σ’ ένα καθοριστικό για τη ζωή του ταξίδι που έκανε σ’ ολόκληρη την Ευρώπη. Έκτοτε πάντα επέστρεφε στη χώρα μας, και έγραφε γι’ αυτήν. Πολέμησε στην Αλβανία, έπειτα από τη συντριβή κατά τη Μάχη της Κρήτης, διέφυγε μαζί με συντρόφους του στην Αλεξάνδρεια, έπειτα στο Cairo και στη Haifa της Παλαιστίνης. Με το μυαλό και την καρδιά του στην Κρήτη, επέστρεψε εκεί το 1942. Μεταμφιεσμένος σε βοσκό με το ελληνικό ψευδώνυμο «Μιχάλης», έζησε πάνω από δυο χρόνια στα βουνά οργανώνοντας την αντίσταση, καθώς και την αιχμαλωσία και τη μεταφορά του Γερμανού Διοικητή Κρήτης Υποστράτηγού Karl Heinrich Georg Ferdinand Kreipe [4](5/6/1895 – 14/6/1976).

Ανήκε στο επίλεκτο βρετανικό σώμα S.O.E[5] με το βαθμό του ταγματάρχη. Στην επιχείρηση απαγωγής του Kreipe[6] συμμετείχαν ο λοχαγός Bill Stanley Moss και ομάδα Κρητών ανταρτών[7]. Το βράδυ της 26/6/1944 οι δυο τους[8], Fermor και Moss, ως υπαξιωματικοί με στολές και διακριτικά της γερμανικής στρατιωτικής αστυνομίας[9] σταμάτησαν το αμάξι του υποστράτηγου για «δήθεν» τυπικό έλεγχο…. Από εκεί ξεκινά η περιπέτεια έως τις 24/6/1943, που φεύγουν με τον όμηρο τους Kreipe από την Κρήτη. Εκτελείται ο οδηγός – σωματοφύλακας[10] και περνούν εικοσιδύο(22) γερμανικά μπλόκα, με τον Fermor χαιρετώντας σαν…. στρατηγός Kreipe….. Μια σύλληψη του από τους ναζί σήμαινε φριχτά βασανιστήρια και τυφεκισμό ….


Προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τα αντίποινα των Γερμανών στον ντόπιο πληθυσμό, άφησαν στο αυτοκίνητο Αγγλικά διακριτικά αλλά και μια επιστολή[11] που έλεγε ότι τον Kreipe, είχαν απαγάγει Άγγλοι κομάντο αποκλειστικά, δίχως την βοήθεια και ανάμιξη κανενός Κρητικού[12].

Παράσημα - Ακαδημαϊκοί τίτλοι – Κατάθεση ζωής


Παρέδωσε βιβλία πλήρη σε σκέψεις, γραμμένα με χιούμορ και οξυδέρκεια, γεμάτα με ουσιαστικές παρατηρήσεις για τα μέρη που ο συγγραφέας είχε επισκεφθεί, για τον τοπικό πολιτισμό, τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, ακόμα και την ψυχολογία και την ταυτότητα των ντόπια. Αληθινές ηθογραφίες…

Aνακηρύχθηκε το 1990 επίτιμος διδάκτορας της Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ.


Τιμήθηκε με:
■
το Παράσημο[13] Διακεκριμένων Υπηρεσιών το 1944 και το Παράσημο του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας το 1943, ενώ ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης Ηρακλείου Κρήτης.

τη διάκριση OBE (μιααπό τις βαθμίδες ιπποτισμού της βρετανικής αυτοκρατορίας).


■
τη διάκριση του Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος της Ελλάδας, που απονέμεται σε ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος που ανεβάζουν την εικόνα της χώρας.


Έτσι κύλησε μια περιπετειώδης ζωή, γεμάτη Ελλάδα, τη μεγάλη αγάπη του Patric Leagh Fermor που την απέδειξε με κάθε τρόπο…..



Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ εξέδωσε το ακόλουθο συλλυπητήριο μήνυμα:

Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού εκφράζει τη βαθειά θλίψη της[14]για την απώλεια του Patrick Leigh Fermor. Ο Patrick Leigh Fermor, ο μεγαλύτερος ίσως σύγχρονος συγγραφέας ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, αγάπησε την Ελλάδα σαν δεύτερη πατρίδα του. Απ’ την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν συμμετείχε ενεργά στον αγώνα των ανταρτών στην Κρήτη κατά των Γερμανών κατακτητών, μέχρι σήμερα, που άφησε την τελευταία του πνοή, ο Fermor δεν έπαψε ούτε στιγμή να εμπνέει και να συγκινεί με το συγγραφικό του ταλέντο, την ηθική του ακεραιότητα, την αγάπη του για τη ζωή, τους αγώνες του για τις ανθρωπιστικές αξίες.


Η Ελλάδα, η χώρα που ο ίδιος επέλεξε για να ζήσει και να δημιουργήσει, αποχαιρετά σήμερα ένα από τους πιο αξιόλογους πρεσβευτές του Πολιτισμού της σε ολόκληρο τον κόσμο.
Μια καλή αρχή λοιπόν και για το Ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, όπου με το πρόγραμμα Διαύγεια, θα μπορούσε να μας ενημερώσει και ποιοι έλληνες πολιτικοί και πνευματικοί « χειραγωγοί & καθοδηγητές - σωτήρες» αυτής της πατρίδας, που αγάπησε και στήριξε ο αγγλο-ιρλανδός έλληνας «Μιχάλης», έχουν στο βιογραφικό τους μια ελάχιστη προσφορά αυτοθυσίας προ αυτήν[15]…


Το ουσιαστικό μήνυμα που παρέδωσε ο Fermor είναι:

η τιμή και αξιοπρέπεια του πολεμιστή …


Όπως ακριβώς η μάχη ήταν ιερή και ο πολεμικός παιάνας συνέγειρε τους Σπαρτιάτες, που αδιαφορούσαν για τους δειλούς και τιμωρούσαν με αμείλικτο τρόπο όσους δεν ακολουθούσαν τα δικά τους πρότυπα και θέσφατα., ο μαχητής Patrick κατέκτησε τα δύσκολα και προστάτευσε την αξιοπρέπεια της ύπαρξης του και της δεύτερης πατρίδας, που γνώρισε στα δεκαεννιά του: «Η αγάπη μου γι’ αυτήν είναι απόλυτη», έλεγε για την Ελλάδα.
«Περίπου το 1936 επέστρεψα στην Αγγλία. Οι μήνες που περνούσαν μακριά από την Ελλάδα μου φαίνονταν αβάσταχτοι. Γι' αυτό και το 1941 που μπήκα στα Ιντέλιτζενς Κορπς (Σώματα Μυστικής Ασφάλειας) ζήτησα να πιστρέψω στους Έλληνες, που εκείνη την περίοδο αγωνίζονταν στην Αλβανία. Έτσι κι έγινε», διηγόταν.

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές
φράσεις του Fermor ήταν πως:

«πατρίδα είναι εκεί όπου έχουμε τα βιβλία μας»……


Έζησε «πολεμικά» σε όλη του τη ζωή, άρα για πολλούς ξεκάθαρα, έντιμα και ενάρετα…σύντροφος του ο «πεσόντας, ακρωτηριασμένος και αρτιμελής», που τίμησε και δόξασε τα όπλα τα ιερά, στις πόλεις, στα χωριά, στα βουνά και στα φαράγγια, έχοντας σαν μόνη παρηγοριά, ότι υπάκουε στη φωνή της κινδυνεύουσας πατρίδας και έπεσε μαχόμενος, εκπληρώνοντας στο ακέραιο το υπέρτατο χρέος. Σύντροφος του, αυτός που προστάτευσε με ποικίλους τρόπους την Ελλάδα κάθε ώρα και κάθε στιγμή για να την παραδώσει σε όλους εμάς ελεύθερη και ισχυρή(μια που ορισμένοι κύκλοι προσπαθούν να την παραδώσουν αδιαπραγμάτευτα τόσο φτηνά και ξεδιάντροπα, ενώ κάποιοι άλλοι κύκλοι με «λεονταρισμούς» κάνουν «αντίσταση» στα σαλόνια των χλιδάτων ξενοδοχείων και εστιατορίων).


Ξέρουν αλήθεια πόσοι αγώνες χρειάσθηκαν για να κατοχυρωθεί η

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, η ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ και η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ σ΄ αυτόν τον αιματοβαμμένο τόπο; σίγουρα ΟΧΙ…..


Ο Fermor όμως ΝΑΙ, διότι υπήρξε ένας άνθρωπος ελεύθερος…ελεύθερος, γιατί δεν φοβόταν το θάνατο και είναι λογικό αυτό αφού, όταν είσαι ηττημένος από τον εαυτό σου …..τότε τι αξία έχει να νικήσεις οποιοδήποτε αντίπαλο;


Στάθηκε υπεράνω πολιτικών προσώπων και κομμάτων…. για αυτόν υπήρξε η ελληνική Πατρίδα, μοναδική αγαπημένη ………αυτή ήταν που ανέδειξε την τιμή και αξιοπρέπεια του σαν πολεμιστή……


Καλό ταξίδι να έχεις Μιχάλη - Patrick και καλή αντάμωση …..




Υποσημειώσεις




[1] BBC channel αφιέρωμα . Ο Henry Graham Greene,(2/10/1904 – 3/4/ 1991) υπήρξε σημαντικός άγγλος συγγραφέας και κριτικός.
[2] Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» την 07-09-1998.
[3] Ο πατέρας του, Sir Lewis Leigh Fermor, ήταν διευθυντής του Γεωλογικού Κέντρου Ερευνών της Ινδίας.
[4]Κάτοχου Σιδηρού Σταυρού των Ιπποτών (Knight's Cross of the Iron Cross) - απονομή στις 13/10/1941 για τις επιχειρήσεις κατά της Σοβιετικής Ένωσης – operation Barbarossa.
[5] Special Operations Executive: Δημιουργήθηκε από τον πρωθυπουργό της Αγγλίας, Winston Churchill στις 22/07/1940 με κύριο στόχο την κατασκοπεία(espionage) και την δολιοφθορά(sabotage) πίσω από τις εχθρικές γραμμές.
[6] Ο υποστράτηγος Kreipe αντικατέστησε το στρατηγό Friedrich-Wilhelm Müller (29/8/1897 – 20/5/ 1947) στη διοίκηση της επίλεκτης 22ας Μεραρχίας πεζικού(αερομεταφερόμενη – αλεξιπτωτιστές βλ. 22nd Air Landing Infantry Division). Ο στρατηγός Muller ή «χασάπης της Κρήτης», καταδικάστηκε από ελληνικό δικαστήριο και εκτελέστηκε δια τυφεκισμού στις 20/05/1947, για εγκλήματα πολέμου κατά αμάχου πληθυσμού, μαζί με το στρατηγό Bruno Bräuer, κατά την επέτειο της γερμανικής εισβολής στην Κρήτη(επιχείρηση Mercury).
[7] Η ομάδα Κρητών που συμμετείχε στην αποστολή ήταν: Φραγκιός Μαράκης, Δημήτρης Μπαλαχούτης, Μιχάλης Ακουμιανάκης, Τυράκης, Σαβιολάκης, Πατεράκης, Ζωιδάκης, Χναράκης, Κόμης, Παπαλεωνίδας, Τζατζάς, Ζωγραφιστός και αναμφισβήτητα όλοι οι κάτοικοι των χωριών, που προστάτεψαν και περιέλθαψαν τις ομάδες, ενώ δεν είπαν ούτε μία λέξη, παρά τα σκληρά αντίποινα και βασανιστήρια των γερμανικών στρατιωτικών αρχών.
[8] Μαζί με την ομάδα κρούσης των κρητών ανταρτών.
[9] Τις στολές και τα χαρακτηριστικά διακριτικά «πέταλα» της γερμανικής στρατιωτικής αστυνομίας(Feldgendarmerie) προμήθευσε ο πατριώτης Δημήτρης Μπαλαχούτης.
[10] Πρόκειται για τον υπαξιωματικό Alfred Fenske ή κατά άλλες πηγές Hans Funze, οποίος είχε συγγενική σχέση με τον υποστράτηγο και προσπάθησε ν’ αντισταθεί.
[11] Ολόκληρη η επιστολή έχει ως εξής:

April 26

"To the German Authorities in Crete

"Gentlemen:

"Your Divisional Commander Kreipe was"We would like to point out most"Any reprisals against the local

captured a short time ago by a British raiding force under our command. By the
time you read this he and we will be on our way to Cairo.

emphatically that this operation has been carried out without help of Cretans
or Cretan Partisans. . . .

population will be wholly unwarranted and unjust.

"Auf ein baldiges Wiedersehen."
(See you soon.)

"P.S. We are very sorry to leave this motorcar
behind."

[12] Παρ’ όλες τις κινήσεις τους αυτές για αποφυγή αντιποίνων, 176 έλληνες κρητικοί πατριώτες εκτελέστηκαν. Στις 22 Αυγούστου οι Γερμανοί χτύπησαν ακόμη επτά χωριά των επαρχιών Αμαρίου και Αγίου Βασιλείου: τα Γερακάρι, Καρδάκι, Κρύα Βρύση,Γοργούθοι, Βρύσες, Άνω Μέρος και Σαχτούρια. Ήταν ολοφάνερο πως η καταστροφή αυτών των χωριών και οι εκτελέσεις αρκετών αντιστασιακών αποτελούσαν αντίποινα για την απαγωγή του υποστράτηγου Kreipe, αφού (όπως αναφέρει και ο Janusz Piekalkiewicz στο βιβλίο του ‘Σπιούνοι – Πράκτορες –Στρατιώτες’) το Γερμανικό Φρουραρχείο εξέδωσε διαταγή, όπου γινόταν αναφορά στα Ανώγεια ως κέντρο της αγγλικής κατασκοπείας και των κατοίκων τους, που τους έκρινε υπεύθυνους για την δολοφονία της φρουράς του Γενί-Γκαβέ (Νέα Αξιός σήμερα) και του σαμποτάζ στην Δαμάστα. Η διαταγή τόνιζε επίσης ότι από την κωμόπολη των Ανωγείων διήλθαν και οι απαγωγείς με τον υποστράτηγο Kreipe και όριζε, εκτός από την ισοπέδωσή της, την εκτέλεση κάθε άρρενος που θα βρισκόταν μέσα ή σε απόσταση ενός χιλιομέτρου!
[13] Όταν η ελληνική πολιτεία αντάμειψε «γενναιόδωρα» επί υπουργίας Υπουργού Εθνικής
Άμυνας - αστράτευτου νομίμως - με μαζικά φωτοτυπημένα χαρτιά και αντίστοιχα ευτελή μπρούτζινα χαλκώματα - Παράσημα σε έλληνες πατριώτες και μη, γεννημένους και αγέννητους, αντιστασιακούς και μη αντιστασιακούς….καταλαβαίνουμε την αντιστοιχία κάλυψης των δυο Πατρίδων απέναντι σε όσους ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ …και τα μηνύματα που αφήνουν, ως παρακαταθήκη οι δυο πατρίδες στις επόμενες γενιές…μια Πατρίδα χρεωκοπεί και άλλη μια ευημερεί !!!!!
[14] Δυστυχώς, έως εκεί βέβαια μπορούν να φτάσουν οι ικανότητες των λογογράφων αυτού του Υπουργείου…θα περιμέναμε όμως κάτι πιο ουσιαστικό, με παρέμβαση του κ. Γερουλάνου - ο οποίος έχει και την ικανότητα και την ευαισθησία - γι’ αυτό το σπάνιο δείγμα ΦΙΛ-ΕΛΛΗΝΑ…
[15] Πέρα από τα αναδρομικά των βουλευτικών αποζημιώσεων από συγκεκριμένους συνταξιούχους επαγγελματίες βουλευτές και υπουργούς….εκτός εάν ισχύει το ανεπανάληπτο: ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ….για «αντιστασιακούς της πλάκας» και κομματικούς του φραπόγαλου στα ασφαλή γραφεία των παρατάξεων…















Patric Leagh Fermor και Stanley Moss με γερμανικές στολές κατά τη διάρκεια της επιχείρησης"απαγωγή Kreipe