Ο ΑΣΤΡΑΠΟΓΙΑΝΝΟΣ

Θα ήθελα να σας μιλήσω για μια ταινία, που είχα τη χαρά να απολαύσω αρκετές φορές:
Τον Αστραπόγιαννο

Παρουσιάστηκε στο 11ο Φεστιβάλ, το οποίο συμπίπτει με την τελευταία χρονιά ευδαιμονίας της ελληνικής ταινίας (Η "υπολοχαγός Νατάσσα" με την Αλίκη Βουγιουκλάκη ξεπερνά τα 751.000 εισιτήρια). Είναι λογικό λοιπόν να κυριαρχούν και πάλι οι ταινίες των μεγάλων εταιρειών παραγωγής, που είναι όλες παρούσες μ' εξαίρεση τον Τζαίημς Πάρις. Ταυτόχρονα υπάρχει και η "Αναπαράσταση" του Θόδωρου Αγγελόπουλου, μια ταινία που βρίσκεται στους αντίποδες του παραδοσιακού εμπορικού κινηματογράφου και που η επιρροή της στη νέα γενιά των σκηνοθετών θα είναι τόσο μεγάλη, ώστε να θεωρείται το σημείο αφετηρίας του λεγόμενου "Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου". Ενας όρος που θα αμφισβητηθεί αργότερα, αλλά που τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 70, θα έχει μια μαχητική διάσταση, εκφράζοντας τα νέα αισθητικά ρεύματα του ελληνικού κινηματογράφου, που παραγκωνίζουν τις ταινίες των υπό παρακμή εταιρειών παραγωγής και κυριαρχούν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Το 11ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου έγινε από τις 21-27 Σεπτεμβρίου 1970 στην αίθουσα της Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Προβλήθηκαν 18 ταινίες μικρού μήκους (2 εκτός συναγωνισμού) και 6 μεγάλου μήκους, ενώ την τελευταία βραδιά προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού το "Καλημέρα Αθήνα" του Γρηγόρη Γρηγορίου. Στο διεθνές πρόγραμμα προβλήθηκαν 8 ταινίες (η επέμβαση της λογοκρισίας απέτρεψε την προβολή του "Γαλαξία" και του "Υπεράνω πάσης υποψίας", ταυτόχρονα όμως προβλήθηκε απρογραμμάτιστα ο "Ξένοιαστος καβαλάρης"). Στην έναρξη της Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου μίλησαν ο Αν. Γαβριήλογλου, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, ο διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Γ. Κιτσόπουλος, που αναφέρθηκε στην προσφορά του Χριστόφορου Νέζερ και ο υφυπουργός Προεδρίας Τσάκωνας, που ανήγγειλε ότι από του χρόνου το Φεστιβάλ θα είναι Διεθνές.

Στην ταινία Ο Αστραπόγιαννος τραγουδά η Καίτη Αμπάβη και ο Μιχάλης Βιολάρης σε μουσική του Μίμη Πλέσσα. Η Ταινία Ο Αστραπόγιαννος πήρε το 1ο βραβείο καλύτερης ταινίας στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και το 1ο βραβείο ανδρικής ερμηνείας του Νίκου Κούρκουλου.


Ο ΑΣΤΡΑΠΟΓΙΑΝΝΟΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Φίνος Φίλμ - Γ. Κανδύλης
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Νίκος Τζήμας
ΣΕΝΑΡΙΟ: Πέτρος Μακεδών
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Σταμάτης Τρύπος
ΜΟΥΣΙΚΗ: Μίμης Πλέσσας
ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Νίκος Κούρκουλος, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Νίκος Γαλανός, Σπύρος Καλογήρου, Πόπη Αστεριάδη, Γιάννης Αργύρης
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 80'


Υπόθεση

Το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία του Αστραπόγιαννου, ενός αρματωλού που ήταν τύπος εκρηκτικός, ενστικτώδης, απλός και γνήσιος. Οταν οι Τούρκοι τον εμπόδισαν να παντρευτεί, κλέβοντάς του τη νύφη, ο Αστραπόγιαννος βγήκε στο βουνό και έγινε θρύλος

Ο Νίκος Τζίμας μεταφέρει τον χαρακτήρα του ήρωα(Νίκος Κούρκουλος) μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, οπότε ο Αστραπόγιαννος γυρίζει στο χωριό του. Το όνομα του έχει γίνει θρύλος και τα κατορθώματά του τραγούδια. Η κατάσταση που αντικρύζει τον γεμίζει πίκρα. Ο τσιφλικάς του χωριού έχει αντικαταστήσει τον Τούρκο Αγά και τυραννεί τους χωριανούς. Μια άγρια σύγκρουση ξεσπά μεταξύ των τσιφλικάδων και του Αστραπόγιαννου.

Θρύλος έγιναν τα κατορθώματά του, κλεφτοτράγουδο η παλικαριά του. Ο Αστραπόγιαννος, με τον νταϊφά του, φάνταζε το σκιάχτρο των τσιφλικάδων. Τρόμος στον ύπνο τους, κόμπος στη διψασμένη αχορτασιά τους να ρουφήξουν το αίμα των κολίγων.

Πίστεψε πως του δόθηκε θεόσταλτη εντολή να σώσει τους αδικημένους, πως το χρέος του είναι και το χρέος κάθε ανθρώπου: ν' αντιμάχεται τη βία και την καταπίεση... Αρκετοί θα πουν, πως λάθεψε...Εμείς όμως λέμε πως όχι, αυτή είναι η "αληθινή πίστωση" του άντρα σ΄αυτή τη ζωή ...πιστός στις αρχές και τις αξίες του...! τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο..!

Οι εικόνες εναλλάσονται :

Μετά τον πόλεμο ο Αστραπόγιαννος επιστρέφει στο χωριό του, το οποίο ουσιαστικά ανήκει στον Κωνσταντίνο Βελούση. Από την πρώτη στιγμή αρνείται να σκύψει το κεφάλι και έρχεται σε σύγκρουση με τα πρωτοπαλίκαρα του Βελούση, ενώ πολύ σύντομα θα αναμετρηθεί με το γιό του Γιάγκο και θα τον σκοτώσει. Μη μπορώντας πλέον να μείνει στο χωριό, φεύγει για τα βουνά, όπου συναντάει το φίλο του Φώτη, που και εκείνος έχει γίνει παράνομος. Μαζί με το Φώτη και τους συντρόφους του, θα αρχίσουν τις επιδρομές κατά των πλουσίων του κάμπου. Κάποια στιγμή θα επιστρέψει στο χωριό του και θα κλέψει την κόρη του Βελούση, Πασχαλιά, που ερωτεύθηκε από την πρώτη στιγμή που την είδε....δυνατά τα συναισθήματα...η καρδιά χτυπά και το σκίρτημα μας αγγίζει ...!

Θυμάμαι ξεκάθαρα με τα παιδικά μου μάτια του τότε ....την συγκλονιστική στιγμή:
το παλικάρι, ο λαϊκός αγωνιστής, τραυματισμένος και μόνος βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια απόμακρη, παραμελημένη στάνη. Οι διώκτες του και οι πληρωμένοι μπράβοι του ξενόφερτου δυνάστη και του ντόπιου μεγαλονοικοκύρη, τον έχουν κυκλώσει πάνοπλοι .... τον προκαλούν να βγει έξω να μετρηθεί μαζί τους. Είναι μια καλοστημένη ύπουλη παγίδα δειλών.

Το παλικάρι σιγά-σιγά εμφανίζεται και η μορφή του σχεδόν το καλύπτει όλο το πλάνο. Στέκεται για λίγο ακίνητος και με βήματα και με βήματα σταθερά, παρ' όλο τον τραυματισμό του, ορθόστητος και πλατύστηθος, με τα μαύρα γένια στο όμορφο αρρενωπό του πρόσωπο, αρχίζει να προχωρά προς τους διώκτες του, που είναι κρυμμένοι και ταμπουρωμένοι, γύρω-γύρω, πίσω από τους βράχους και τις φυλλωσιές....ξεκινά ένας ατελείωτος χορός...το σώμα μένει στη γη, μα η ψυχή απογειώνεται...ανεβαίνει τόσο ψηλά που δεν θα μπορούσε περισσότερο...! άκρα σιωπή. .... Η φύση βουβαίνεται και παρακολουθεί..... Ο ήλιος έχει κρυφτεί πίσω από την πρωινή πάχνη....Η καρδιά μας σταματά να κτυπά...!

Ξαφνικά ένας ξερός πυροβολισμός σπάζει την ησυχία και το παλικάρι ο Αστραπόγιαννος, σμίγει τα δυο του χέρια πάνω στο βαρεμένο στήθος του και πέφτει σιγά-σιγά στο μουσκεμένο χώμα, κοιτάζοντας με τα νεκρά σβησμένα μάτια του τον ήλιο που ξεπρόβαλλε για μια στιγμή από μια σχισμάδα τ' ουρανού. Ένα σμήνος μαύρα πουλιά πέταξαν τρομαγμένα ενώ τα παρακείμενα δέντρα έστειλαν το δικό τους πένθιμο θρόισμα. Και από τις πλαγιές των κοντινών βουνών, ο αντίλαλος έφερε το σπαραχτικό μοιρολόι:

«Σκοτώσανε το Σταυραετό και τον Αυγερινό».

Η Ελένη Ζαφειρίου μοναδική στο ρόλο της χαροκαμένης μάνας: Γιάννοοοοοοοο...η σπαρακτική κραυγή ξεσκίζει καθετί...!

Η Νίκη Τριανταφυλλίδη, μας αιχμαλωτίζει με τα εκφραστικά βελούδινα μάτια της...!

Όσο για το Νίκο Κούρκουλο, δεν θα έλεγα τίποτε περισσότερο από το να σας συστήσω να ξαναδείτε την ταινία...στιγμές όπως, ο εκστατικός χορός του Αστραπόγιαννου ή τα κουδούνια που κρεμάει στους πληρωμένους μπράβους του τσιφλικά - αγά ή ακόμα το σμίξιμο με την Πασχαλιά, χρωματίζουν με μια μοναδικότητα τα όρια του αντρίκιου αγώνα και της αληθινής αγάπης. ..!

ΜΟΤΟ: Με λένε Αστραπόγιαννο..!